Dünyanın en önemli organizasyonlarından biri olarak kabul edilen “Dünya Botanik Expo”su 2016 yılında “Expo 2016 Antalya” adıyla ve “Çiçek ve Çocuk” temasıyla ülkemizde düzenlenecektir. Küresel ölçekte önemi çok büyük olan ve tüm dünya ülkelerinin evsahibi olabilmek adına büyük uğraş verdikleri söz konusu organizasyonu büyük çabalar sonucunda ülkemize kazandırılmıştır.
Expo 2016 Antalya süreci ilk gününden bugüne kadar Antalya Valiliği Başkanlığında oluşturulan Expo İcra Kurulu ve Expo Meclisi tarafından yönetilmiştir. Öncelikle Antalya Valiliğince oluşturulan bir yönerge ile süreci yönetecek kent dinamiklerinin tamamını içeren bir organizasyonel yapı oluşturulmuş ve bu yapı “kamu-özel sektör-sivil toplum güç birliğinin en güzel örneklerinden birisi sergileyerek EXPO 2016 organizasyonunu Türkiye’ye kazandırmayı başarmış ve süreci de bugüne getirmiştir.
Antalya’nın tüm dinamikleri EXPO’yu bir kalkınma projesi olarak benimsemişler ve sahiplenmişlerdir. Özellikle icra kurulunun tüm üyeleri (Antalya Valiliği, Antalya Büyükşehir Belediyesi, Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü, İl Kültür Turizm Müdürlüğü, Antalya Ticaret ve Sanayi Odası, Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği, Antalya Ticaret Borsası) rutin faaliyetlerini bile EXPO vizyonu ile değerlendirmiş, bu vizyona göre şekillendirmişlerdir. Bu bilinçle geçtiğimiz 4 yıllık süreçte gönüllük esasıyla büyük özveriyle ve sınırlı imkanlarla yurtiçi ve yurtdışında yüzlerce faaliyet yürütülmüştür.
Bu çerçevede sayısız toplantı, panel, seminer, eğitim, basın toplantısı, yabancı heyet ziyaretleri, diğer EXPO lara yönelik inceleme ziyaretleri, uluslararası kuruluşlarla temaslar gerçekleştirilmiştir.
“Uluslararası Botanik Expoları” başvurusunda birincil onay mercii AIPH – Uluslararası Bahçe Bitkileri Üreticileri Birliği’dir. EXPO’nun yapılacağı ülkenin bu kuruma üye olma şartı bulunmaktadır. Bu sebeple, Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği, Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın 30.12.2008 tarihli ve 120009037 sayılı onayı ile AIPH’ye üyelik başvurusunda bulunmuştur. 2009 yılı Eylül ayında Zaragoza/İspanya’da gerçekleştirilen AIPH 61. Yıllık Kongresi’nde üyelerin oybirliği ile Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği, AIPH üyeliğine kabul edilmiştir.
Karar verici konumundaki AIPH heyeti, yer seçimi için EXPO 2016 Antalya İcra Kurulu’nun evsahipliğinde Antalya’ya gelmiş ve yine icra kurulu tarafından belirlenen 27 alternatif yer içerisinden en uygun olanına karar vermiştir.
Expo 2016 Antalya sürecinin en önemli aktörlerinden olan, Expo’lar konusundaki deneyim ve Expo süreçlerine ilişkin uzman yapılanması ile ön plana çıkan ve Expo organizasyonu dahilinde tüm uluslararası bağlantıların merkezinde yer alan “Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği,” 19.06.2012 tarihi itibariyle Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulan “Expo 2016 Antalya Kanun Tasarısı” metninde yer almamaktadır. Sürecin başından beri içinde olan ve önemli katkılar sağlayan, bundan sonrasında da yoğun katkı koyabilecek olan Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği’nin Expo 2016 Antalya İcra Komitesi’nde yer almamasının makul ve inandırıcı bir gerekçesi bulunmamaktadır.
Expo 2016 Antalya Kanunu’nun hazırlık çalışmalar dahilinde Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından ilgili kurum ve kuruluşlara gönderilen Expo Kanun Tasarısı Taslağı Expo 2016 Antalya İcra Kurulu’nun 08.02.2012 tarihli toplantısında görüşülmüş ve İcra Kurulu Üyelerinin mutabık kaldıkları bir görüşler tablosu oluşturulmuştur. Söz konusu görüşler tablosu Kanun Tasarısı Taslağının hemen hemen tüm maddeleri hakkında değerlendirmelerde bulunmaktadır. Söz konusu maddeler ve görüşler dahilinde aşağıda detayları yer alan iki madde büyük önem taşımaktadır.
Kanun Tasarısı Taslağında 7 üyeli olarak belirlenen Expo 2016 Antalya Yönetim Kurulu’na Ekonomi Bakanlığı, Türkiye İhracatçılar Meclisi ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin de eklenmesi önerilmiştir. Kanun Tasarısının nihai metni incelendiğinde Ekonomi Bakanlığı ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin Yönetim Kurulu’na dahil edildiği ancak Türkiye İhracatçılar Birliği’nin dahil edilmediği görülmüştür.
Kanun Tasarısı Taslağında 5 üyeli olarak belirlenen Expo 2016 Antalya İcra Komitesi’ne Antalya Ticaret ve Sanayi Odası ile Antalya Ticaret Borsası’nın da dahil edilmesi önerilmiş ancak Tasarı metni incelendiğinde söz konusu önerinin dikkate alınmadığı görülmüştür.
Tüm bunların ötesinde, Expo 2016 Antalya sürecinin ilk gününden itibaren sürecin ana aktörü olarak yer alan, projenin tüm aşamalarına büyük emek koyan ve geçen yıllarda edinilen tecrübeler sayesinde uluslararası Expolar konusunda büyük birikime sahip olan, ülkemiz süs bitkileri sektörünün gerek ulusal gerekse uluslararası platformda en önemli temsil organı olan Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Şubat ayında görüşe açılan ilk taslakta İcra Komitesi’nde yer almasına karşın Kanun Tasarısı metninde İcra Komitesi’nden çıkarılmış ve yerine Akdeniz Üniversite’si konulmuştur.
Türkiye bugüne kadar çok önemli organizasyonlara ev sahipliği yapmıştır. Ancak tarafsız gözle baktığımızda büyük organizasyonlarda yerel dinamikler sürece olması gerektiği kadar dahil edilemediği, sahiplenme yaratılamadığı durumlarda arzu edilen başarı düzeyine ulaşılamadığı görülmektedir. Oysa ki uluslararası niteliğe sahip dev organizasyonlar yerel güçlerin, sivil toplumun, özel sektörün desteği ve güç birliği ile düzenlendikleri kentler için çok daha büyük fayda sağlayabilirler. Önemli olan yalnızca organizasyonların başarı ile tamamlanması değil, düzenlendiği kente sürekliliği olan bir fayda, kültür ve birikim bırakmasıdır. Bu da ancak kamu-özel sektör birlikteliği, yerel halkın sahiplenmesi ve bunların ortak bir vizyon etrafında toplanması ile sağlanabilir.
TBMM’ye sevk edilen EXPO2016 Kanun Tasarısı Taslağı’nda sivil insiyatifin ve özel sektörün karar organlarında (Yönetim ve İcra Kurulu) olması gerektiği kadar yer almadığı görülmektedir.
EXPO 2016 Antalya organizasyonun arzu edilen başarı düzeyine ulaşabilmesi için merkezi yönetimin gücü, özel sektör ve STK ların dinamizmi örgütsel süreçlerin tamamında harmanlanmalıdır. Böylece oluşacak sahiplenme ile EXPO 2016 bir bahçecilik sergisinden öteye geçecek, diğer ülke örneklerinde olduğu gibi bir kalkınma projesi gibi Türkiye’nin Dünya’ya açılan vitrini konumundaki Antalya’nın birçok eksikliğinin giderilmesine ve yalnızca kıyı şeridinin değil, iç bölgelerin de bu gelişmeden faydalanmasına vesile olacaktır.
Ancak halihazırda Meclis Gündemine girmiş olan “EXPO 2016 Antalya Kanun Tasarısı Taslağı”nın, EXPO 2016 yönetim ve icra kademelerinde arzu edilen kamu-özel sektör-sivil toplum birlikteliğini ve güç birliğini sağlamaktan uzak olduğu görülmektedir. Ülkemizin düzenlemeye hak kazındığı en önemli uluslararası organizasyon olan EXPO 2016 Antalya Projesinin küresel ölçekte başarıya ulaşabilmesi için kanun tasarısı üzerinde gerekli değişiklikler ve düzenlemeler yapıldıktan sonra, biran önce Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu’ndan onaylayarak çıkarılmasını ve böylece bu dev organizasyonun ülkemize en fazla katkıyı sağlamasına destek olacağımızı önce AKP Antalya milletvekili sayın Sadık Badak’a ve sonra da Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı sayın Lütfi Elvan’a ilettik ve Antalya’nın ve ülkemizin çıkarları için siyaset üstü davranacağımızı ifade ettik. Ancak bu iyi niyetimiz karşılık bulmadı ve AKP’nin baskı ve dayatmasıyla karşılaştık.
PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU GÖRÜŞMELERİNDE YAŞANANLAR
Öncelikle Komisyon başkanı sayın Lütfi Elvan ile yaptığımız görüşmede tasarıdaki aksaklıklar anlatılmış ve ilgili kuruluşların yönetim kurulu ve icra komitesinde yer alması gerektiği, bu eksiklikler giderildikten sonra kısa sürede tasarının kanunlaşmasını destekleyeceğimizi MHP ve CHP’li komisyon sözcüleri olarak kendisine ilettik. Dünkü görüşmelere başladığımızda da benzer görüşleri ilettik, ancak komisyonumuzun AKP’li üyesi sayın Sadık Badak’ın anlaşılmaz direnciyle makul önerilerimiz ve bu çerçevede hazırladığımız önergelerimiz dikkate alınmadı. Ayrıca, baskıcı bir dayatmayla tasarının tartışmalı olan bazı maddeleri daha tartışmalı hale getirildi. Biz icra komitesine Antalya Ticaret ve Sanayi Odası, Antalya Ticaret Borsası ve Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliğinin yönetim kurulu başkanları dahil edilsin derken, AKP’li bakan sayın Mehdi Eker’in ve AKP’li üyelerin katkılarıyla icra komitesi tamamıyla tasarıdan çıkarılarak bütün görev ve yetkileri Genel Sekreterliğe bırakılmıştır. Bizler Genel Sekreter yönetim kurulundan ve icra komitesinden çıkarılsın derken, daha vahim şekilde icra komitesinin yetkileri de Genel Sekretere bırakılmıştır. Daha önceki orijinal taslakta yer alan “alım, satım, ihale ve yapım işleri” başlıklı maddenin de tasarıdan çıkarılmış olması dikkate alındığında, AKP Hükümetinin Gıda, tarım ve Hayvancılık Bakanı sayın Mehdi Eker’in bütün işlemleri ihalesiz, daha doğrusu kendi çıkaracağı yönetmelikle ve kendi atayacağı genel sekreter aracılığıyla gerçekleştireceği anlaşılmaktadır.
AKP’li bakanın, AKP milletvekillerinin ve özellikle de Sadık Badak’ın anlaşılmaz ısrarı ve kişisel kaprisleri, Expo 2016 Antalya Kanunu baştan sakat hale getirmiştir. Expo’nun Antalya’nın ve Türkiye’nin tanıtımı ve ekonomisine sağlayacağı katkı yerine, kimin yönetimde olacağı ve ihaleler ve harcamalar konusunda kimin karar vereceği gibi hususlar ve kişisel hesaplar ön plana çıkmıştır.
Komisyonda yaşanan dayatmalar ve baskılar sonucunda, öncelikle ben ve MHP’li diğer komisyon üyeleri ile Antalya milletvekili ve MHP Genel Başkan Yardımcısı sayın Tunca Toskay isyan noktasına geldik. Süs Bitkileri ve İhracatçı Birliğinin süreçteki rolünü ve bundan sonraki katkılarını, valiliğin kurduğu icra komitesindeki görevini defalarca hatırlatmamıza ve ilgili bilgi ve belgeleri kendilerine sunmamıza rağmen, dayatmanın devam etmesi üzerine yaşanan tartışma sonucu bu durumu protesto ederek komisyonu terk ettim.
Daha sonra tartışmaların devam etmesi sonucunda komisyonun CHP’li üyeleri ve CHP Antalya milletvekillerinin de itirazları üzerine komisyon çalışmalarına ara verildiğini öğrendim. Komisyon bugün saat 11.00’de benim protestomu sürdürerek katılmadığım toplantıda, AKP’li bakan ve milletvekillerinin, özellikle de Sadık Badak’ın istediği ve yönlendirdiği şekliyle kanun tasarısını kabul etmiştir.
Maalesef MHP ve CHP’li komisyon üyelerinin ve Antalyalı Milletvekillerinin uzlaşarak bu kanunu özellikle çıkarma çağrısı iktidar kanadı tarafından kabul görmedi. Kendisini EXPO’nun sahibi gibi gören bu Milletvekilinin kaprisleri ve ilgili Bakanın vurdum duymaz (belkide sadece ihaleleri düşünen?) tavrı yüzünden bu imkan heba edildi ve Antalya’nın yararına olmayan bir sonuç ortaya çıktı. Ancak bu olayların ve olumsuz gelişmelerin sorumlusu kesinlikle ne biziz ne de CHP’li Milletvekilleridir. Baş sorumlu Sayın Sadık Badak ve sonra da AKP’li Bakan ve Milletvekilleridir. Biz MHP ve MHP’li Milletvekilleri olarak her zaman yapıcı, yol gösterici ve uzlaşmacı bir anlayışa sahibiz. “Önce ülkem ve milletim” diyen bir anlayışın sahipleri olarak ülkemizin ve Antalya’mızın yararına olacak her faaliyeti ve tedbiri destekleyeceğimizi, ancak yanlışları ve eksikleri de eleştirmeye ve karşı çıkmaya devam edeceğimizi sizlerin ve kamuoyunun bilgisine sunuyoruz.
Saygılarımızla.
